Een model voor je laten werken

Toen ik verschillende theoretische modellen leerde in mijn opleidingen, merkte ik dat dit mij veel houvast gaf. Ik kon beter begrijpen wat er gebeurde, in communicatie, in samenwerking en waarom iets wel of niet werkte. Het gaf me ook informatie om een goede vraag te stellen, een suggestie te geven of een proces met een cliënt door te lopen. Er zijn een paar modellen, waar ik steeds weer op terecht kom. Vandaag deel ik je het model vanuit de zelfdeterminatietheorie (Deci & Ryan, 2008). Het model dat o.a. veel wordt gebruikt in onderzoek naar coaching. Het gaat over de basisbehoeften van mensen.

Bij de aanpak van een traject, training of workshop, is dit model mijn uitgangspunt om aan te sluiten aan iemands basisbehoeften. Nu zie ik vaak dat het model voor cliënten wordt gebruikt, maar het werkt ook goed als 'spiegel' voor jezelf. Wat kom ik tegen in relatie met de ander, waarin word ik geraakt. En wat zie ik dan gebeuren? Toevallig kwam bij mij vandaag 'autonomie' voorbij. Ik merk dat ik het gevoel heb dat ik op mijn 'huid wordt gezeten' en druk voel om zaken aan te leveren. Ik merk ook dat ik weinig 'ademruimte' krijg om iets goed op te kunnen leveren. Doe ik het niet goed, of zo? Ik merk dat ik in mijn 'autonomie' wordt geraakt. 
En dat geef ik maar even de tijd, om niet vanuit mijn emotie te reageren. Hiernaast is het er eentje om te toetsen, waarom ik zo weinig 'ademruimte' ervaar. 

ZELFDETERMINIATIETHEORIE 
 De theorie gaat uit van drie basisprincipes om aan te sluiten bij iemands behoefte en hiermee de ruimte te maken voor een inspirerend (leer)klimaat. Niet alleen in het onderwijs, of opvoeding, maar ook op de werkvloer. 

Autonomie: de medewerker heeft de vrijheid om werk naar eigen inzicht te kunnen uitvoeren en heeft invloed op wat hij/zij doet.
Gevoel van competentie. Het vertrouwen dat de medewerker heeft in eigen kunnen en/of open staat om zich te ontwikkelen.
Verbinding: de verbondenheid met de omgeving en met elkaar, ofwel vertrouwen hebben in anderen. En een positief klimaat in de organisatie; medewerkers moeten zich vrij voelen om vragen te stellen en niet bang zijn om fouten te maken. 

Mis jij iets in jouw basisbehoeften? Hoe is het om dit model als toetssteen te gebruiken voor jouw situatie?